9 października uczniowie klas ósmych ze Szkoły Podstawowej w Krauszowie oraz ze Szkoły Podstawowej w Rogoźniku wyruszyli wraz z nauczycielami na całodniową wycieczkę do Pszczyny i Oświęcimia. Wyjazd rozpoczął się bardzo wcześnie rano, a zakończył późnym wieczorem. Po kilku godzinach podróży autokar dotarł do pierwszego celu – malowniczej Pszczyny.
Pierwszym punktem programu było zwiedzanie Zamku Książąt Pszczyńskich, jednego z najpiękniejszych zabytków regionu. Po wnętrzach rezydencji oprowadzała przewodniczka, która opowiadała o jej historii oraz o rodach, które na przestrzeni wieków były z nią związane. Jak tłumaczyła, początki zamku sięgają XV wieku, gdy pełnił on funkcję warowni obronnej. W kolejnych stuleciach budowla była przebudowywana, zyskując cechy stylu renesansowego, barokowego, a w XIX wieku – neobarokowego, który nadała jej rodzina Hochbergów. Dzięki licznym renowacjom zamek zachował dziś swój niepowtarzalny charakter i należy do najlepiej utrzymanych rezydencji w Polsce.
Podczas zwiedzania uczniowie mieli okazję obejrzeć bogato zdobione wnętrza z przełomu XIX i XX wieku, m.in. salony, jadalnię, sypialnie i gabinety. Szczególne wrażenie zrobiła na wszystkich Sala Lustrzana, dawniej pełniąca funkcję sali balowej i koncertowej. Blask luster i żyrandoli podkreślał wyjątkowy klimat tego miejsca. Przewodniczka wspomniała również o cesarzu Wilhelmie II, który w czasie I wojny światowej przebywał w Pszczynie, gdy mieściła się tam kwatera główna armii niemieckiej.
Po zakończeniu zwiedzania uczestnicy udali się na pszczyński rynek, gdzie mieli przerwę na posiłek i chwilę odpoczynku przed dalszą częścią wyjazdu.
Drugim punktem programu była wizyta w Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu – miejscu szczególnym dla historii Polski i świata. W 2025 roku przypada 80. rocznica wyzwolenia obozu, co nadało tej wizycie wyjątkowego znaczenia. Uczniowie, pod opieką przewodniczki muzealnej, poznawali historię obozu, jego funkcjonowanie i codzienne życie więźniów.
Zwiedzanie rozpoczęło się w części Auschwitz I od obejrzenia krótkiego filmu wprowadzającego w tematykę obozu. Następnie grupa przeszła pod słynną bramę z napisem „Arbeit macht frei” („Praca czyni wolnym”). Przewodniczka wyjaśniła, że napis miał charakter propagandowy – stwarzał złudne wrażenie, że ciężka praca może przynieść wolność, choć w rzeczywistości za murami panował terror i śmierć.
Podczas spaceru po terenie obozu uczniowie poznali jego podział na poszczególne bloki, w tym mieszkalne, administracyjne i warsztatowe. W Bloku 6 zobaczyli ekspozycję przedstawiającą rejestrację więźniów, dokumenty, fotografie oraz wyposażenie cel, które oddawało trudne warunki ich życia.
W Bloku 11, zwanym „blokiem śmierci”, młodzież dowiedziała się o karach i egzekucjach, które miały tam miejsce. To właśnie w tym miejscu przetrzymywano więźniów w celach głodowych. Przewodniczka opowiedziała też historię św. Maksymiliana Marii Kolbego – franciszkanina, który w 1941 roku poświęcił własne życie, by uratować współwięźnia. Jego heroiczna postawa stała się symbolem wiary i człowieczeństwa.
Kolejnym punktem była wystawa „Szoa” w Bloku 27, poświęcona zagładzie ludności żydowskiej. Ekspozycja ukazuje życie Żydów przed wojną, ich prześladowania, deportacje oraz losy w obozach. Szczególną częścią wystawy jest „Księga Imion”, zawierająca nazwiska ofiar Holokaustu. Uczniowie odwiedzili również Blok 5, w którym znajdują się rzeczy osobiste odebrane więźniom – walizki, ubrania, okulary i buty. Te przedmioty w symboliczny sposób przypominają o tragedii milionów ludzi.
Na zakończenie zwiedzania Auschwitz I uczestnicy odwiedzili budynek dawnego krematorium, w którym znajdowała się jedna z pierwszych komór gazowych. Obiekt zachował w dużej mierze oryginalny wygląd i stanowi dziś wstrząsające świadectwo historii.
Druga część wizyty odbyła się w Auschwitz II-Birkenau, położonym w Brzezince, około trzech kilometrów od Oświęcimia. Uczniowie zobaczyli tzw. Bramę Śmierci, przez którą wjeżdżały transporty więźniów, oraz rampę kolejową, gdzie dokonywano selekcji nowo przybyłych. W czasie spaceru po terenie obozu młodzież mogła zobaczyć drewniane baraki, w których więźniowie przebywali w dramatycznych warunkach – w chłodzie, ciasnocie i głodzie. Przewodniczka opowiadała o strukturze obozu i codzienności jego więźniów, podkreślając ogrom cierpienia, jaki towarzyszył każdemu dniu ich życia.
Wycieczka do Pszczyny i Oświęcimia była dla uczniów niezwykłą lekcją historii, łączącą poznanie bogactwa polskiego dziedzictwa kulturowego z refleksją nad tragicznymi wydarzeniami XX wieku. Dzień ten pozostanie w pamięci uczestników jako głębokie doświadczenie edukacyjne i emocjonalne, uczące wrażliwości, szacunku i pamięci o przeszłości.
Autor tekstu: Urszula Kułach
